Δαμαλάς ( Damalas )

Ο Δαμαλάς απέχει 15χλμ από τη χώρα της Νάξου και διακρίνεται για τη γραφικότητα του. Στο Δαμαλά μπορείται να επισκεφθείτε την εκκλησία της Αγίας Ειρήνης, χτισμένη το 1800 αλλά και το παλιό ελαιοτριβείο το οποίο έχει ανακαινησθεί τα τελευταία χρόνια και είναι ανοιχτό προς το κοινό. Στο χώρο αυτό μπορεί κανείς να δει τα μηχανήματα της εποχής εκείνης και το πως έβγαζαν το λάδι παραδοσιακά. Στην είσοδο του χωριού μπορείται επίσης να επισκεφθείται το παραδοσιακό αγγειοπλαστείο.

Γλινάδο ( Glinado )

Το Γλινάδο είναι ένα ακόμη χωριό της νότιας πλευράς της Νάξου που ξεχωρίζει για τη φυσική του ομορφιά. Αν περάσετε από το Γλινάδο αξίζει να επισκεφθείται την ενοριακή εκκλησία του χωριού, το «Χριστό» (Μεταμόρφωση του Σωτήρος), του 1680 (βόρειο κλίτος) και του 1740 (νότιο) , τον αρχαιολογικό χώρο των Υρίων αλλά και στο ερειπωμένο μοναστήρι των αγ. Σαράντα. Στο τυροκομείο (της Ενώσεως Γ. Σ. Νάξου), που βρίσκεται στο χωριό μπορείται να γευτείται τα υπέροχα τυριά της Νάξου, αλλά και να περιηγηθείται στις εγκαταστάσεις του. Στις 13 και 14 Ιουλίου μπορείται να περευρεθείτε στο πανηγύρι του Αγίου Νικοδήμου και στις 5 και 6 Αυγούστου σε αυτό του «Χριστού.

Γαλανάδο ( Galanado )

Το Γαλανάδο είναι ένα χωριό της νότιας Νάξου. Οι κάτοικοί του ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Μνημεία που πρέπει να επισκεφθείται είναι ο Ναός του Αγίου Πνεύματος κτισμένος το 1780 και η εκκλησία του Σταυρού. Ανατολικά στο χωριό υπάρχουν κάποιοι τεράστιοι ογκόλιθοι και λέγεται ότι υπήρχε παλαιολιθικός οικισμός. Νότια του χωριού δεσπόζει ο πύργος του Μπελώνια, κατάλοιπο της ενετοκρατίας, που σήμερα είναι ιδιωτικός.

Γαλήνη ( Galini )

Η Γαλήνη απέχει 6χλμ. από τη χώρα της Νάξου. Αποτελεί ένα αγροτικό χωριό λόγω του εύφορου κάμπου της περιοχής. Το χωριό είναι πλούσιο σε παραδόσεις και έθιμα που αφορούν την Μεγάλη βδομάδα όσο και τις Αποκριές. Σε απόσταση 1.2χλμ. από το χωριό βρίσκεται και η παραλία του Αμίτη, με τον χαραχτηριστικο υδροβιότοπο. Το μοναστήρι της Υψηλής, που βρίσκεται στα 500 μέτρα περίπου από το χωριό, είναι το χαρακτηριστικότερο καστρομονάστηρο της Νάξου και είναι επισκέψιμο. Τον Δεκαπενταύγουστο, το χωριό γιορτάζει οργανώνοντας πανηγύρι την ημέρα της Παναγίας.

Βίβλος-Τρίποδες ( Vivlos-Tripodes )

Οι Τρίποδες το χωριό των ανεμόμυλων έχει πάρει το όνομα του από την ομώνυμη εκκλησία της Παναγίας της Τριποδιώτισσας. Βρίσκεται στη νότια πλευρά της Νάξου σε απόσταση 11χλμ. από τη Χώρα. Τα αρχαιολογικά μνημεία που αξίζει να επισκεφθεί κάπιος είναι ο Παλιόπυργος της Πλάκας, το εξωκλήσι του Αγ. Ματθαίου, η Παναγιά η Τριποδιώτισσα και το γραφικό ξωκλήσι της Σταυροπηγής. Στη γιορτή της εκκλησίας του χωριού "τα νιάμερα της Παναγιάς" στις 23 Αυγούστου γίνεται γλέντι μέχρι το πρωί της επόμενης μέρας.

Απόλλωνας ( Apollonas )

Ο Απόλλωνας αποτελεί ένα γραφικό ψαροχώρι που απέχει 36 χλμ από τη χώρα της Νάξου. Η παραλία είναι περιτρυγιρισμένη από ψαροταβέρνες όπου μπορείται να απολαύσετε ολόφρεσκα ψάρια. Ο Κούρος αποτελεί σημαντικό μνημείο της περιοχής και αξίζει να τον επισκεφθείτε. Στην περιοχή υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενοδοχεία.

Απείρανθος ( Apiranthos )

Η Απείρανθος είναι ένα παραδοσιακό πετρόκτιστο χωριό με πλούσια ιστορία και παράδοση. Πολλοί το έχουν αποκαλέσει το «μαρμάρινο χωριό», αφού το μάρμαρο βρίσκεται παντού στους δρόμους και στα σπίτια. Το χωριό έχει τέσσερα μουσεία : το Αρχαιολογικό Μουσείο Απειράνθου, Λαογραφικό Μουσείο, Γεωλογικό Μουσείο και Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Είναι ανεπτυγμένο γύρω από δύο Πύργους, του 17ου αιώνα, που ανήκαν σε Φράγκους μεγαλογαιοκτήμονες. Το Απεραθίτικο γλωσσικό ιδίωμα είναι μοναδικό στη Νάξο , όπως και το απεραθείτικο τραγούδι. Έθιμα του χωριού είναι οι κουδουνάτοι στις απόκριες και η υφαντική παράδοση. Η εκκλησία της Αγίας Κυριακής αποτελεί μοναδικό μνημείο στα Βαλκάνια με τις περίφημες εικονικές παραστάσεις των πτηνών με τις κορδέλες στο λαιμό.

Ιστοσελίδα απεραθίτικου συλλόγου: http://www.aperathitikossyllogos.gr/
Ιστοσελίδα του χωριού : http://apeiranthos.gr/

Ακαδήμοι ( Akadimoi )

Το χωριό Ακαδήμοι βρίσκεται δίπλα από το Χαλκί και είναι περιτρυγιρισμένο από ελαιόδεντρα. Στο χωριό αυτό βρίσκεται ο Πύργος του Μαρκοπολίτη, του Κοτσάμπαση της Νάξου επί Τουρκοκρατίας. Στο χωριό αυτό υπάρχει επίσης και ο βυζαντινός ναός τα "Εισόδια της Θεοτόκου" και ο ναός του Αγίου Νικολάου.

Αγερσανί ( Agersani )

Το Αγερσανί έχει πάρει το όνομα του από ένα εκκλησάκι τον Άγιο Αρσένιο που βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό. Μνημεία που αξίζει κανείς να επισκεφθεί είναι το πυργάκι του Αγ. Νικολάου με τους χαρακτηριστικούς περιστερώνες του, οι δυο παλιοί ανεμόμυλοι στο λόφο του Στρούμπουλά και ο ναός του Διονύσου στα Ύρια.