Κούρος Μελάνων ( kouros melanes )

Η Ναξιακή γη είναι ιδιαίτερα πλούσια σε μάρμαρο καλής ποιότητας, το οποίο και σήμερα αποτελεί αντικείμενο έντονης εκμετάλευσης. Το μάρμαρο αυτό δεν εξυπηρετεί μόνο τη Νάξο και την Ελλάδα, αλλά εξάγεται και στην Ευρώπη και στην Αμερική. Το ίδιο συνέβαινε και στην αρχαιότητα. Οι Νάξιοι προχώρησαν πρώτοι στην ευρεία χρήση του ευγενούς αυτού υλικού στην αρχιτεκτονική και την πλαστική. Οι τεχνίτες τους, ξεκινώντας από τα εκτεταμένα επιφανειακά λατομεία της περιοχής, ανάμεσα στο Φλεριό των Μελάνων και την Ποταμιά και δουλεύοντας στη Νάξο, στο ιωνικό νησιωτικό κέντρο της Δήλου, στην Αθήνα, τη Βοιωτία και σε άλλες πιο μακρινές περιοχές, πρωτοπόρησαν κατά τον 7ο και τον 6ο π.Χ. αιώνα στην ανάπτυξη της μνημειώδους μαρμάρινης ελληνικής αρχιτεκτονικής και πλαστικής. Σε μεγάλη έκταση στα υψώματα της περιοχής έχουν διατηρηθεί πλούσια λείψανα της αρχαίας λατομικής δραστηριότητας, που συνεχίσθηκε με μικρότερη ένταση και κατά την υπόλοιπη αρχαιότητα. Ίχνη λατομεύσεων παρατηρούνται στους βράχους δίπλα στο μισοτελειωμένο άγαλμα. Τα αρχιτεκτονικά μέλη και τα γλυπτά αποκτούσαν στο λατομείο χονδρικά το σχήμα τους και μεταφέρονταν χωρίς την τελική επεξεργασία (για να μην υποστούν κατά την μεταφορά φθορές) στον προορισμό τους για την τελική τους διαμόρφωση. Η μετακίνηση στην πλαγιά γινόταν με τη βοήθεια σχοινιών και ξύλινων ελκήθρων πάνω σε στρωμένη λατύπη (μικρά κομμάτια μαρμάρου που παράγονταν κατά την κατεργασία του).Ατυχήματα κατά την διαδικασία αυτή, ιδίως όταν επρόκειτο για πολύ μεγάλα και εύθραυστα έργα, μπορούσαν να συμβούν. Τότε τα έργα μπορούσαν να εγκαταλειφθούν στο λατομείο. Άλλος λόγος εγκατάλειψης ήταν η μη έγκαιρη ανακάλυψη ατελειών στο μάρμαρο, η ακύρωση μιας παραγγελίας ή πολιτικά γεγονότα. Για κάποιον από τους λόγους αυτούς βρίσκονται οι δύο από τους τρεις Κούρους της Νάξου στην περιοχή αυτή. Ο ένας από τους δύο έχει μήκος γύρω στα 6,5 μέτρα και παρίστανε ένα γυμνό νέο άνδρα σε υπερφυσικό μέγεθος στην αρχαϊκή μετωπική, αδρανή στάση. Χρονολογείται από τον 7ο αιώνα π.Χ. Είναι η εποχή που οι ισχυροί ευγενείς μιας αριστοκρατικής κοινωνίας παραγγέλνουν μνημειώδη έργα που επιβάλλονται με την αυστηρή δομή και το μέγεθος τους. Το στάδιο κατεργασίας του γλυπτού είναι προχωρημένο, αλλά λιγότερο από εκείνου του άλλου ημιτελούς αγάλματος που έμεινε ψηλά στο βουνό. Οι λεπτές αναλογίες, το ρέον περίγραμμα και η έλλειψη της αίσθησης της σάρκας που χαρακτηρίζουν το έργο αποτελούν γνωρίσματα της τεχνοτροπίας των Ναξίων γλυπτών. Ο Κούρος στο Φλεριό ονομάστηκε Έλληνας γιατί προφανώς αντιπροσώπευε αξίες όπως το «μέγεθος» και η «δύναμη» που ταυτίζεται με τον Έλληνα. Ο Κούρος βρίσκεται στην προστασία της οικογένειας Κονδύλη, στην οποία ανήκει το πολύ φροντισμένο περιβόλι. Από ένα ανηφορικό μονοπάτι που ξεκινά δίπλα από τον χώρο που βρίσκεται ο Κούρος στο Φλεριό και μετά από διαδρομή 300-400 μ. θα ανακαλύψετε τον λιγότερο γνωστό και επισκέψιμο Κούρο της Νάξου.