ΑΠΑΝΩ ΚΑΣΤΡΟ

Το απάνω κάστρο της Δρυμαλίας υψώνεται στα δυτικά του λεκανοπεδίου
της Τραγαίας αποτελεί συνέχεια της οροσειράς της ράχης των Μονιτσιών
και το κορφίδι Λειβαδερού. Ανατολικά απλώνεται το λεκανοπέδιο της Τραγαίας με τις γκριζοπράσινες ελιές μεταξύ των οποίων προβάλλουν τα χωριά. Νοτιά απλώνεται ο κάμπος του Σαγκρίου δυτικά η πεδιάδα της Ποταμιάς. Βόρεια απλώνεται η συνέχεια της οροσειράς των Μονιτσιών. Η τοπογραφική αυτή θέση φανερώνει ότι τα Απάνω κάστρο δεσπόζει στην κεντρική Νάξο. Είναι γνωστό με τις εξής ονομασίες: Κάστρο Ποταμιάς, Κάστρο Τραγαίας, Κάστρο Κουτσουχεράδου. Η ιστορία του Απάνω Κάστρου χάνεται στα βάθη των αιώνων. Πρέπει να σημειώσουμε ότι υπάρχουν ίχνη και μνημεία τόσο της Αρχαίας όσο και της Βυζαντινής και της Ενετικής εποχής. Κατά μήκος των τοίχων του κάστρου βρίσκονται κτισμένα τα εκκλησάκια της Βυζαντινής περιόδου. Ο Άγιος Γεώργιος και η Παναγιά η Καστριανή. Τα σπουδαιότερα όμως μνημεία του κάστρου θεωρούνται τα δυο αρχαία νεκροταφεία. Εκεί υπάρχει το τοπωνύμιο «Σκλάβες», που έχει άμεση σχέση με την ιστορία του κάστρου και μαρτυρά το πέρασμα των πειρατών από εκεί καθώς και την αιχμαλωσία των κατοίκων από αυτούς. Στο κάστρο αυτό υπήρχε φρούριο που προστάτευε την Δρυμαλία, το πλουσιότερο μέρος στο νησί, από τις πειρατικές επιδρομές και αποτελούσε κατοικία του δούκα. Ανοικοδομήθηκε από το Μάρκο Σανούδο, ο οποίος όμως επέλεξε σαν
κυρία κατοικία το κάστρο της Νάξου. Εκτός από τα τοπωνυμία σκλάβες και μνηματάκια των σκλάβων πολλοί θρύλοι και παραδόσεις σώζονται μέχρι σήμερα σχετικά με τις πειρατικές επιδρομές. Το κάστρο ήταν περιτριγυρισμένο με τείχη γι’αυτό και δε μπορούσαν να το καταλάβουν. Λέγεται ότι έβραζαν λαδί έκαναν λάσπη και έχτιζαν τα ντουβάρια. Σύμφωνα με την παράδοση κάποτε κατέβηκε μια γριά να πάρει νερό από ένα κοντινό πηγάδι. Δυστυχώς την έπιασαν οι Τούρκοι και της είπαν: «Άφησε μας να μπούμε μέσα και μη μιλήσεις». Μόλις οι Τούρκοι μπήκαν μέσα, πρώτα πήραν το κεφάλι της γριά κι έπειτα πετσοκόψανε τους υπόλοιπους. Διασώζεται επίσης άλλη μια παράδοση:
ήταν μια γριά την οποία έπιασαν οι πειρατές και της ζήτησαν τα κλειδιά.
Όταν οι πειρατείας μπήκαν μέσα πήγαν στο παρεκκλήσι τ’ Αϊ Γιάννη,
βρήκαν γέρο καλόγερο τον έκαψαν και αφού του άνοιξαν λάκκο τον
έριξαν μέσα. Ακόμα όμως και το όνομα του χωριού Κουτσουχεράδο, που
βρίσκεται κάτω από το κάστρο κατά μία εκδοχή έχει άμεση σχέση με την
πειρατική επιδρομή. Το Κουτσουχεράδο ονομάζεται έτσι, γιατί οι πειρατές
στο Απάνω κάστρο κουτσουχερέψανε (δηλαδή εξόντωσαν) τούς κατοίκους
του χωριού.
Το Απάνω Κάστρο υψώνεται ακόμη ερειπωμένο και επιβλητικό στην
ορίζοντα θυμίζοντας την παλιά δόξα. Πολλές φορές οι κάτοικοι των
κοντινών χωριών έτρεξαν αυτό κυνηγημένοι από τους πειρατές. Ακόμη
και σήμερα διατηρούνται από τα απομεινάρια εκείνης της εποχής οι
πολεμίστρες, τα μισογκρεμισμένα τείχη, οι δεξαμενές,, οι στοές τα
ερειπωμένα ξωκλήσια, που διηγούνται την ιστορία μέχρι σήμερα.

TO KΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΑΠΑΛΙΡΟΥ

Το κάστρο του Απαλίρου ήταν χτισμένο στα νότια της Νάξου στο εσωτερικό του νησιού. Κατά τη βυζαντινή εποχή ήταν πρωτεύουσα και γύρω από αυτό ήταν συγκεντρωμένος ο
περισσότερος πληθυσμός του νησιού. Η θέση του ήταν εξαιρετικά οχυρή, αφού βρίσκεται
σε απρόσιτο βράχο με μεγάλο υψόμετρο. Από εκεί μπορούσαν να παρατηρούν το
λεκανοπέδιο της Δρυμαλίας, τον κάμπο του Μπαούζη, την περιοχή του Σαγκριού, τον κάμπο του Μαραθού, την πλαγιά του Ζα και τις παραθαλάσσιες περιοχές της νότιας Νάξου. Η τοπογραφική του θέση φανερώνει τη σημασία του κάστρου για τον έλεγχο του νησιού. Είναι ιστορικά επιβεβαιωμένο ότι το κατέλαβαν γύρω στο 850 μ.χ. οι Σαρακηνοί και έγιναν κύριοι του νησιού. Το 1207μ.χ. ο Ενετός Μάρκος Σανούδος με το στόλο του επιτέθηκε στη
Νάξο. Απόβιβάστηκε στις Ποταμίδες (Σαρακήνικα) και πολιόρκησε το κάστρο, που εκείνη την εποχή είχαν στα χέρια τους Γενουάτες πειρατές. Για 40 ολόκληρες ημέρες δεν μπορούσαν οι Ενετοί να το κυριεύσουν και οι μισθοφοροι του Σανούδου ήταν έτοιμοι να υποχωρήσουν. Τότε ο Σανούδος αποφασισμένος καθώς ήταν να καταλάβει το νησί, έκαψε όλα του τα πλοία . Με τον τρόπο αυτό ανάγκασε τους στρατιώτες του να αγωνιστούν μέχρι το τέλος. Όταν κατέλαβε το νησί, αποφάσισε να χτίσει το κάστρο του στην Χώρα, για να είναι κοντά στο λιμάνι. Ο Σωζέ αναφέρει ότι ο Σανούδος φοβήθηκε μήπως ανακαταλάβουν εχθροί το κάστρο και το κατέστρεψε ολοσχερώς βομβαρδίζοντάς το. Ακόμα και σήμερα διατηρούνται χαλάσματα από εκκλησίες, δεξαμενές και τείχη. Γύρω από το κάστρο οι ερειπωμένες βυζαντινές εκκλησίες, οι σωροί από πέτρες των κατεστραμμένων χωριών, οι βρύσες και τα πηγάδια αποτελούν απομεινάρια εκείνων των χρόνων. Το κάστρο του Απαλίρου και η ιστορία του συνδέεται με πολλές παραδόσεις, που αφορούν τις πειρατικές επιδρομές και τις προσπάθειες των κατοίκων να προστατευτούν.

ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΚΑΛΟΓΕΡΟΥ

Το κάστρο του Καλόγερου ή Καλόερου, που βρίσκεται στην ορεινή Νάξο θεωρείται ότι
χρησιμοποιήθηκε από τους αρχαίους χρόνους ως τον Μεσαίωνα.
Σύμφωνα με την παράδοση πήρε το όνομα του από ένα γέρο που ζούσε σε
μια σπηλιά στο βουνό. Είναι χτισμένο σε απόκρημνο και δύσβατο μέρος
και ήταν απόρθητο, αφού η πρόσβαση σε αυτό ήταν πολύ δύσκολη. Από
την κορυφή του έχει κανείς τη δυνατότητα να παρατηρήσει τα πάντα σε
μεγάλη απόσταση στεριάς αλλά κυρίως θάλασσας. Το κάστρο του
Καλόερου όπως και τα περισσότερα κάστρα που είναι κοντά στη θάλασσα
τα χρησιμοποιούσαν για να προστατεύουν τα πλοία που ερχόταν από τα
μικρασιατικά παράλια και κατευθύνονταν προς την Κρήτη ειδοποιώντας
με τον καπνό της φωτιάς που άναβαν. Σκοπός του ήταν η ασφάλεια του
βυζαντινού στόλου που τον 9 και 10 αιώνα προσπαθούσε να επανακτήσει
την Κρήτη που είχαν καταλάβει Άραβες .
Η παράδοση λέει ότι κάποια φορά είχαν βγει πειρατές στη στεριά και
προσπαθούσαν να κυριεύσουν το κάστρο αλλά δεν έβρισκαν πουθενά
είσοδο, αφού υπήρχε μόνο ένα κρυφό μονοπάτι που οδηγούσε σε αυτό.
Καθώς έψαχναν γύρω γύρω συνάντησαν σε ένα ρυάκι μια γριά που
έπλενε ρούχα. Την έπιασαν και προσπάθησαν από αυτή να μάθουν το
κρυφό μονοπάτι. Τότε της υποσχέθηκαν ότι άμα τους οδηγήσει στην
κορυφή του βουνού, θα σώσουν τη ζωή της και τη ζωή της οικογένειας της.
Η γριά τους πίστεψε και τους έδειξε το δρόμο. Μόλις έφθασαν πάνω, τη
σκότωσαν, όπως και όλους όσοι βρίσκονταν εκεί και έβαλαν φωτιά στο
κάστρο. Όπως βλέπουμε, είναι πολύ συχνός ο τύπος της παράδοσης που ο
λαός θέλει να βρίσκουν παραδειγματικό θάνατο όσοι πρόδωσαν τους
χωριανούς τους ακόμη και αν το έκαναν από φόβο.
Ακόμη και σήμερα υπάρχουν εμφανή τμήματα οχυρώσεων που
μαρτυρούν την παρουσία κάστρου κλεισμένου με τείχη από όλες τις
πλευρές εκτός της ανατολικής που βρίσκεται προς τη θάλασσα και είναι
πιο απότομη. Επίσης υπάρχουν ίχνη από δωμάτια, αποθήκες και
δεξαμενές.

Η Σμύριδα Νάξου

Το μοναδικό μέρος της Ελλάδας, στο οποίο απαντάται το συγκεκριμένο πέτρωμα, η σμύριδα, σε εκμεταλλεύσιμη ποσότητα, είναι το νησί της Νάξου και θεωρείται υψηλής ποιότητας. Ανάλογα κοιτάσματα σμύριδας υπάρχουν και στην Τουρκία, με σύσταση ανάλογη με αυτή της Νάξου. Η σμύριδα Νάξου εκτοπίστηκε από τη διεθνή αγορά, κυρίως από την τεχνητή σμύριδα (τεχνητό κορούνδιο, που παρασκευάζεται με την μέθοδο Βερνέιγ (Verneuil process)). Η σμύριδα της Νάξου βρίσκεται στα σπλάχνα του βουνού Αμμόμαξη που βρίσκεται στη βόρια Νάξου και ανάμεσα στα χωριά Απείρανθος και Κόρωνος. Το σμυρίγλι εξορύσσεται ακόμα και σήμερα, χωρίς, όμως, πλέον να υπάρχει ζήτηση στην αγορά, καθώς έχει πλέον εξ ολοκλήρου αντικατασταθεί από το τεχνητό κορούνδιο. Οι εφαρμογές του συγκεκριμένου ορυκτού είναι πάρα πολλές μετά από βιομηχανική επεξεργασία. Κατασκευάζονται από αυτήν σμυριδόπανα και σμυριδοτροχοί λείανσης, ενώ υπό μορφή κόκκων χρησιμοποιείται στα αντιολισθηρά οδοστρώματα κ.λ.π. Η εξόρυξη και διάθεση στο εμπόριο της σμύριδας από την εποχή της τουρκοκρατίας ήταν αποκλειστικό προνόμιο των κατοίκων των χωριών της ορεινής Νάξου. Το προνόμιο της εξόρυξης ισχύει και σήμερα. Οι σμυριδεργάτες παραδίδουν το σμυρίγλι που εξορύσσουν στο κράτος και εκείνο το διαθέτει στο εμπόριο. Οι σμυριδεργάτες είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ με βάση την ποσότητα της σμύριδας που παραδίδουν. Τα ασφάλιστρα πληρώνει το κράτος. το Ι.Κ.Α. διατηρεί ειδική κατηγορία ασφαλισμένων μέχρι και σήμερα (Σμυριδεργάτες - Σμυριδοένσημα). Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος με τον οποίο μεταφερόταν η σμύριδα από τα ορυχεία στις κρατικές αποθήκες στον όρμο της Μουτσούνας, όπου γινόταν το ζύγισμα και η φόρτωσή του στα πλοία (Μουτσούνα, ανατολικά παράλια της Νάξου).Από το 1928 μέχρι το 1978 εγκαταστάθηκε και λειτουργούσε ένας εναέριος σιδηρόδρομος, ο οποίος ήταν στην ουσία ένα υπέργειο σύστημα μεταφοράς του υλικού, διπλής κατεύθυνσης με συρματόσχοινα και βαγονέτα (κάτι σαν τα σύγχρονα τελεφερίκ). Σώζεται ως σήμερα, σε πολύ καλή κατάσταση, το τμήμα του εναέριου στα ορυχεία της περιοχής Απειράνθου μέχρι τον όρμο της Μουτσούνας όπου υπάρχουν οι εγκαταστάσεις με την τεράστια πετρελαιομηχανή έλξης καθώς και οι αποθηκευτικοί χώροι του προϊόντος. Το εναέριο αυτό σύστημα μεταφοράς έχει, από το 1989, κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο. Από το 1978 η μεταφορά της σμύριδας γίνεται με φορτηγά αυτοκίνητα μέσα από δρόμους από τα ορυχεία στη Μουτσούνα.

Πάνορμος ( Panormos )

Ο Πάνορμος είναι ένας όρμος στο νότιο μέρος της νήσου Νάξος. Η περιοχή αυτή ήταν γνωστή από τα αρχαία χρόνια ως ένα απάνεμο λιμανάκι. Υπήρξε αρχαίος οικισμός ο οποίος πιθανολογείται να είναι εξίσου παλιός όσο και ο Μινωικός πολιτισμός, δηλ. 3000π.Χ. περίπου!

Αναβίωση πανηγυριού στις Μέλανες

πηγή : http://melanes.ning.com/

Διαφημηστικό spot Δήμου Νάξου

Πρόγραμμα εκδηλώσεων Αυγούστου 2009

1 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ: ΚΡΗΤΙΚΗ ΒΡΑΔΥΑ. ΜΕ ΤΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΦΡΑΓΚΑΚΗ ΓΑΛΗΝΗ. ΩΡΑ: 21:00.

2 ΑΥΓΟΥΣΤΟY: ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ. ΠΑΡΑΛΙΑ ΝΑΞΟΥ. ΩΡΑ: 22:00.
ΕΚΘΕΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΑΙΟΣ. 1Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ. ΩΡΑ: 21:00.
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΚΑΒΑΦΗ. ΚΑΠΕΛΑ ΩΡΑ 20,30

3 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ: ΓΙΟΡΤΗ ΠΑΤΑΤΑΣ ΤΥΡΟΚΟΜΕΙΟ ΜΕ ΧΟΡΕΥΤΙΚΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΝΤΟ ΩΡΑ 20,30.

4 AYΓΟΥΣΤΟΥ: TRIO DOMINO JAZZ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΠΛΑΤΕΙΑ. ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟY . ΩΡΑ: 21:00

8 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ: ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΜΕΛΙΝΑΣ ΚΑΝΑ-ΠΑΝΤΕΛΗ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ 1Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΩΡΑ: 21.00

9 AYΓΟΥΣΤΟΥ: ΣΥΝΑΥΛΙΑ STAVENTO. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΓΗΠΕΔΟ ΝΑΞΟΥ. ΩΡΑ 22,00

10 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ: ΣΥΝΑΥΛΙΑ BLACK GEORGE BAND.. ΑΓ. ΑΝΝΑ.. ΩΡΑ: 20:30

11 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ: ΠΑΙΔΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ. ΜΕ ΤΟΝ ΘΙΑΣΟ ΠΟΤΑΜΙΤΗ «ΤΟ ΛΟΥΡΙ ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ»
ΑΛΣΟΣ ΕΛΛΗΣ . ΩΡΑ: 21:00
EΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΝΑΞΙΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ. ΙΑΚ. ΚΑΜΠΑΝΕΛΗΣ ΩΡΑ: 10,00
ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΝΑΞΟΥ Η ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟΥ
ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΣΤΟΝ ΜΥΛΟ ΔΡΟΜΟΥ ΑΓΕΡΣΑΝΙΟΥ-ΤΡΙΠΟΔΩΝ. ΩΡΑ: 21.00

12 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ: ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΒΡΑΔΙΑ ΜΕ ΤΣΑΜΠΟΥΝΟNΤΟΥΜΠΑΚΑ
ΓΛΥΝΑΔΟ ΩΡΑ 21,00

12 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΜΟΥΣΙΚΟΧΟΡΕΥΤΙΚΗ ΒΡΑΔΙΑ ΣΤΟ ΓΑΛΑΝΑΔΟ ΜΕ ΤΟΠΙΚΑ ΧΟΡΕΥΤΙΚΑ
ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ

17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΕΚΘΕΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΝΟΤΑΡΙΟΥ ΙΑΚ.ΚΑΜΠΑΝΕΛΗΣ

18 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Η ΧΑΡΟΥΛΑ ΑΛΕΞΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΑΕΙ ΣΤΗΝ ΝΑΞΟ ΓΗΠΕΔΟ ΝΑΞΟΥ ΩΡΑ 2100

19 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΡΕΣΙΤΑΛ ΜΕ ΡΕΤΡΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΣΤΟΝ ΑΓ.ΜΗΝΑ 21,00

20 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ROCK ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΕΟΛΑΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΝΕΚΥΙΑ

21 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΜΕ ΝΑΞΙΩΤΕΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ –ΓΛΥΠΤΑ - ΠΙΝΑΚΕΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΕΙΕΣ. 1Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ
ΚΡΗΤΙΚΗ ΒΡΑΔΙ ΜΕ ΤΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΛΥΔΩΡΟΣ-ΑΒΥΣΣΙΝΟΣ
22 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΤΡΙΠΟΔΕΣ
23 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΓΙΟΡΤΗ ΨΑΡΑ ΑΛΣΟΣ ΔΗΜΟΥ ΜΕ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥΣ ΧΟΡΟΥΣ ΑΠΟ ΗΜΑΘΙΑ ΚΑ
ΤΟΠΙΚΑ ΧΟΡΕΥΤΙΚΑ
25 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΝΗΣΙΩΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΣΤΕΛΛΑ ΚΟΝΙΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΣΑΓΚΡΙ ΩΡΑ22,00
27 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΙΤΑΣ ΑΓ.ΦΑΝΟΥΡΙΟΥ, ΑΓ.ΦΑΝΟΥΡΙΟΣ ΓΡΟΤΤΑ
28 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ UNDERCOVER ΣΤΟ ΑΛΣΟΣ ΔΗΜΟΥ 21,00

Δρόμοι αναζωογόνησης των χωριών μας

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΥ ΔΡΥΜΑΛΙΑΣ ΝΑΞΟΥ

Ευρωπαϊκό Κέντρο Πληροφόρησης Europe Direct Νάξος Συνέδριο με θέμα:«Δρόμοι αναζωογόνησης των χωριών μας»Κυριακή 19 Ιουλίου 2009, 10:30, Χαλκί (Λύκειο Τραγαίας)Εισηγήσεις:«Σύγχρονες πλουτοπαραγωγικές πηγές για την Ορεινή Νάξο. Το παράδειγμα του Σμυριγλιού» Ιάκωβος Β. Γιακουμής, Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ«Συνεργασία για την τοπική ανάπτυξη» Δημήτρης Μιχαηλίδης, Δημοσιογράφος, Τεχνικός Σύμβουλος Πανελλήνιας Ένωσης Νέων Αγροτών & Γραμματέας του Συνδέσμου Αγροτουριστικών Επιχειρήσεων Ελλάδας«Προστασία και Ανάδειξη των μονοπατιών στο Δήμο Δρυμαλίας» Τάσος Αναστασίου, Προϊστάμενος Τμήματος Πολιτισμού και Εκπαιδευτικών Θεμάτων Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Κυκλάδων«Καινοτόμα επαγγέλματα στη Νάξο» Στέλιος Ευριπιώτης, Μαθηματικός – Συγγραφέας«Αυτοδιοίκηση και αναζωογόνηση του τόπου μας» Λάζαρος Θεόφιλος, Χημικός, Αντινομάρχης Κυκλάδων«Ο ρόλος των μνημείων στη βιώσιμη ανάπτυξη των χωριών του Δήμου Δρυμαλίας» Στέλιος Λεκάκης / Ειρήνη Γρατσία, αρχαιολόγοι.Πρόγραμμα: Τοπικές Κοινωνίες & Μνημεία, περιοδικό MOnuMENTAΔιακοπή για γεύμα.Θα ακολουθήσουν παρεμβάσεις και ουσιαστικός διάλογοςΣκοπός του συνεδρίου αυτού είναι να ακουστούν πολλές ιδέες και απόψεις, να συζητηθούν και να χαράξουμε όλοι μαζί ένα καινούργιο μέλλον για τα χωριά μας, πιο δημιουργικό και ελπιδοφόρο.Περιμένουμε όλους όσοι πραγματικά νοιάζονται για τον τόπο μας! Σκέψεις της κ Κατερίνα ΣιδερήΔιαθέτουμε:Μνημεία κάθε ιστορικής περιόδουΦυσικές ομορφιές (ψηλά βουνά, εύφορες πεδιάδες, εκατοντάδες είδη άγριων φυτών, υδροβιότοποι, καταφύγια ή περάσματα πουλιών, κ.ά.)Παραλίες (για κολύμπι, ψάρεμα, θαλάσσια σπορ)Κτηνοτροφικά προϊόντα (κρέας, τυρί, γάλα)Μελισσοκομικά προϊόντα (μέλι, βασιλικό πολτό, πρόπολη κ.λ.π.)Γεωργικά προϊόντα (κηπευτικά, λάδι, κρασί, ρακή, κίτρο, κ.ά.)Ορυκτό πλούτο (σμύριδα, μάρμαρο)Παραδοσιακά επαγγέλματαΤέχνες (μαρμαρογλυπτική, αγγειοπλαστική, υφαντική, ξυλογλυπτική, κ.ά.)Πολιτιστική παράδοση (μουσική, χοροί, ήθη, έθιμα)Πόσες περιοχές στη γη έχουν όλα τα παραπάνω;Πόσα από αυτά έχουν αξιοποιηθεί;Ποιος είναι ο μέσος όρος ζωής των κατοίκων που ζουν μόνιμα στα χωριά μας;Πόσο ευχαριστημένοι είναι από την ποιότητα ζωής τους οι μόνιμοι κάτοικοι;Πόσο ικανοποιημένοι είναι οι επισκέπτες; Πως επιθυμούμε να είναι ο τόπος μας μετά 10 χρόνια;Οι μέχρι τώρα προτάσεις για το τι χρειαζόμαστε:Παραμονή των κατοίκων – προσέγγιση νέων για μόνιμη εγκατάστασηΚαλύτερη συγκοινωνία (πλοία, αεροπλάνα, ενδοσυγκοινωνία) Οδικό δίκτυο (επέκταση – αναβάθμιση)Συντήρηση μνημείων, επισκέψιμα, ξεναγοίΝέοι τρόποι καλλιέργειαςΕξελιγμένες κτηνοτροφικές και τυροκομικές μονάδεςΤυποποίηση προϊόντωνΣύζευξη πρωτογενή και τριτογενή τομέαΣτήριξη νέων επενδύσεωνΕκσυγχρονισμό της εξόρυξης της σμύριδας - αξιοποίηση Ανάδειξη πολιτιστικών στοιχείωνΠοιοτικές παροχές στους επισκέπτεςΕναλλακτικό Τουρισμό (αγροτικός, συνεδριακός, εκκλησιαστικός, οικολογικός, κ.ά.)Σωστή διαχείριση υδάτινων πόρωνΠροστασία του περιβάλλοντοςΑνακύκλωσηΒιολογικοί καθαρισμοίΝέες μορφές ενέργειαςΑξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτωνΣυνεχή συνεργασία των φορέων και των κατοίκωνΕνημέρωσηΠροβολή Όλα τα παραπάνω και πολλά ακόμη, που θα βοηθήσουν την αναζωογόνηση των χωριών μας, για να επιτευχθούν χρειάζονται αποφασιστικότητα, σωστό προγραμματισμό, ετοιμότητα και τη συνεργασία όλων.Ο καθένας από μας μπορεί να προσφέρει! Κάθε μέρα που περνάει είναι μια χαμένη, για τα χωριά μας και για μας, μέρα.Ας ξεκινήσουμε από την Κυριακή 19 Ιουλίου, 10:30 στο Χαλκί (Λύκειο Τραγαίας) συμμετέχοντας ενεργά στο Συνέδριο.

Πρόγραμμα εκδηλώσεων Ιουλίου 2009

17 ΙΟΥΛΙΟΥ: ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΚΟΥΚΛΟΘΕΑΤΡΟ <<ΑΙΣΩΠΟΥ ΜΥΘΟΙ>>. ΤΡΙΠΟΔΕΣ. ΩΡΑ: 21.30.

18 ΙΟΥΛΙΟΥ: ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΚΟΥΚΛΟΘΕΑΤΡΟ <<ΑΙΣΩΠΟΥ ΜΥΘΟΙ>>. MΕΛΑΝΕΣ.. ΩΡΑ: 21.30.

19 ΙΟΥΛΙΟΥ: ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΚΟΥΚΛΟΘΕΑΤΡΟ <<ΑΙΣΩΠΟΥ ΜΥΘΟΙ>>. ΣΑΓΚΡΙ. ΩΡΑ: 21.30.
ΘΕΑΤΡΟ G 700. ΓΑΛΑΝΑΔΟ. ΩΡΑ: 21.30.

20 ΙΟΥΛΙΟΥ: ΧΟΡΕΥΤΙΚΗ ΒΡΑΔΥΑ ΜΕ ΤΟΝ ΣΥΛΛΟΓΟ ΣΚΛΙΒΑΝΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ. ΑΛΣΟΣ ΔΗΜΟΥ ΝΑΞΟΥ. ΩΡΑ: 21.00

21 IΟΥΛΙΟΥ: ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ. ΑΛΣΟΣ ΕΛΛΗΣ. ΩΡA: 21.00

22 ΙΟΥΛΙΟΥ: ΕΚΘΕΣΗ ΚΥΡΑΣΤΑ. ΘΕΑΤΡΟ ΙΑΚ. ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ. ΩΡΑ: 20.00.
ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ. ΓΛΙΝΑΔΟ. ΩΡΑ: 21.00

23 ΙΟΥΛΙΟΥ: ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ. ΜΕΛΑΝΕΣ. ΩΡΑ; 21.00

24 ΙΟΥΛΙΟΥ: ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ. ΠΟΤΑΜΙΑ. ΩΡΑ: 21.00
ΠΑΙΔΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ <<Ο ΜΑΓΟΣ ΤΟΥ ΟΖ>>. ΤΡΙΠΟΔΕΣ. ΩΡΑ: 21.00

25 ΙΟΥΛΙΟΥ: ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥ ΠΑΝΗΓΥΡΙΟΥ ΣΤΙΣ ΜΕΛΑΝΕΣ. ΩΡA: 20.30
ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ. ΚΥΝΙΔΑΡΟΣ. ΩΡΑ: 21.00

26 ΙΟΥΛΙΟΥ: ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΡΕΜΠΕΤΙΚΗΣ ΚΟΜΠΑΝΙΑΣ. ΚΥΝΙΔΑΡΟΣ.. ΩΡΑ: 21.30
ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ. ΓΑΛΗΝH. ΩΡΑ: 21.00

27 ΙΟΥΛΙΟΥ: ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ. ΣΑΓΚΡΙ. ΩΡΑ: 21.00

28 ΙΟΥΛΙΟΥ: ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ. ΑΓ. ΑΡΣΕΝΙΟΣ. ΩΡΑ: 21.00

29 ΙΟΥΛΙΟΥ: ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΗ ΝΕΑΝΙΚΗ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ <<ΕΝΑ BHMA ΜΠΡΟΣΤΑ>>. ΑΛΣΟΣ
ΔΗΜΟΥ ΝΑΞΟΥ. ΩΡΑ: 21.30

30 ΙΟΥΛΙΟΥ: ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ <<ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ ΤΟΥ ΑΙΣΧΥΛΟΥ>>.. ΔΗΠΕΘΕ ΡΟΥΜΕΛΗΣ. ΥΡΙΑ
ΩΡΑ: 21.30

Η zougla.gr στη Νάξο

Η zougla.gr επισκέφθηκε το νησί μας! Ακολουθείστε τον σύνδεσμο για να δείτε τα πλάνα που τράβηξε στη Νάξο...

http://www.zougla.gr/news.php?id=51027

Πύργος Γκρατσία - Μπαρότση – Φραγκόπουλου

Ο πύργος Γκρατσία - Μπαρότση – Φραγκόπουλου βρίσκεται στο Χαλκί. Επιβλητικός πύργος που ανήκε στην οικογένεια των Barozzi, μία από τις ισχυρότερες της Νάξου. Είναι παλαιότερος του 17ου αιώνα και κάποτε διέθεται κρεμαστή γέφυρα.

Γυρίσματα ΣΚΑΪ

Η εκπομπή <<Γυρίσματα>> του τηλεοπτικού καναλιού ΣΚΑΪ επισκέφθηκε πριν λίγες μέρες το νησί μας. Δείτε τα παρακάτω βίντεο :

http://gyrismata.skai.gr/default.asp?pid=2&vid=1140&rid=45&cid=

http://gyrismata.skai.gr/default.asp?pid=2&vid=1141&rid=45&cid=

http://gyrismata.skai.gr/default.asp?pid=2&vid=1142&rid=45&cid=

http://gyrismata.skai.gr/default.asp?pid=2&vid=1148&rid=45&cid=

http://gyrismata.skai.gr/default.asp?pid=2&vid=1151&rid=45&cid=

Ένα βίντεο που έφτιαξα για τη Νάξο

Τουρνουά του Πανελλήνιου Πρωταθλήματος Beach Volley στη Νάξο

Αγαπητοί φίλοι με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση ο Δήμος μας φιλοξενεί για πρώτη φορά το Τουρνουά του Πανελλήνιου Πρωταθλήματος Beach Volley, από τις 26-28 Ιουνίου 2009.Η διοργάνωση του αγώνα στο Δήμο μας αποτελεί ιδιαίτερη τιμή και εντάσσεται στο πλαίσιο της Βούλησης της Δημοτικής Αρχής να αναπτύσσει τον Αθλητισμό και τον Πολιτισμό.Μέσα από τέτοια γεγονότα επιδιώκουμε να προβάλλουμε τις ομορφιές του νησιού μας και να προσφέρουμε τη ζεστή φιλοξενία μας.Σας προσκαλώ λοιπόν όλους να χαρούμε τις μοναδικές στιγμές του τουρνουά Beach Volley και να χειροκροτήσουμε μαζί τις κορυφαίες ομάδες.Ευχαριστώ όλους όσους εργάστηκαν για την καλύτερη δυνατή προετοιμασία της διοργάνωσης .Εύχομαι στις αθλήτριες, τους αθλητές και διοργανωτές καλή επιτυχία και στους φιλοξενούμενους καλή διαμονή στο όμορφο νησί μας.
Ν.Μαράκης
Δήμαρχος Νάξου

Μαγευτικές φωτογραφίες της Νάξου

Μνημεία της Νάξου που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα

Kώδωνα κινδύνου για οκτώ σημαντικά μνημεία της Νάξου, που βρίσκονται εγκαταλελειμμένα στο έλεος της φθοράς, κρούουν επιστήμονες και τοπικοί φορείς του νησιού. Η πλειονότητα των μνημείων κινδυνεύει από την απουσία διαχείρισης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, την έλλειψη χρημάτων, τις αναπτυξιακές πιέσεις και τις κακές επεμβάσεις. Μεταξύ αυτών των μνημείων υπάρχουν και κάποια που απειλούνται άμεσα ακόμα και με κατάρρευση. Το σήμα SOS εκπέμπει ομάδα επιστημόνων (αρχαιολόγων, αρχιτεκτόνων, περιβαλλοντολόγων), που εκδίδει το ηλεκτρονικό περιοδικό MOΝUMENTA (http://www.monumenta.org/index.php?lang=gr&) και κινητοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος «Τοπικές κοινωνίες και Μνημεία» που εκπονεί στη Νάξο με τη συνεργασία του Δήμου Δρυμαλίας προσπαθώντας να σωθούν αρχικά οχτώ μνημεία της Νάξου που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, κυρίως δομικά. Στόχος της δράσης είναι η ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας ώστε η ίδια να ασκήσει πιέσεις στους αρμόδιους φορείς και κυρίως η λήψη μέτρων, όπως η διάθεση κονδυλίων, από το Υπουργείο Πολιτισμού για τη στερέωση και την αποκατάστασή των μνημείων.
Τα οχτώ μνημεία είναι τα εξής:
Πύργος Χειμάρρου: ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Νάξου, ειδικά της ορεινής. Πρόκειται για κυκλικό αμυντικό πύργο του 4ου αι. π.Χ., κτισμένο από ντόπιο μάρμαρο ύψους 15 σχεδόν μέτρων. Η εξωτερική του όψη σώζεται αρκετά καλά σε αντίθεση με την εσωτερική που σε μεγάλο τμήμα έχει ήδη καταρρεύσει. Πριν χρόνια ξεκίνησε το έργο αποκατάστασης, το οποίο όμως έμεινε ημιτελές.

Παλάτι Ιησουιτών: Το παλάτι βρίσκεται στα Καλαμίτσια, κοντά στο χωριό Μέλανες. Κτίστηκε στα τέλη του 17ου αιώνα και χρησίμευσε ως τόπος ανάπαυσης και περισυλλογής των ιησουιτών μοναχών. Βρίσκεται σε ένα μαγευτικό φυσικό περιβάλλον. Η κατάσταση διατήρησής του είναι πολύ κακή και πολλά τμήματά του έχουν καταρρεύσει. Δυστυχώς δεν προβλέπεται άμεσα καμιά ενέργεια στερέωσης ή προστασίας του.

Κάστρο τoυ Απαλίρου: Πρόκειται για έναν οχυρωμένο οικισμό στα νότια του Σαγκριού που χρησιμοποιήθηκε από τον 7ο έως τις αρχές του 13ου αιώνα. Σώζονται τμήματα του τείχους, οι πολυάριθμες καμαροσκεπείς δεξαμενές για την αποθήκευση του νερού και γκρεμισμένοι ναοί. Η ερείπωση είναι πια εκτεταμένη.

Απάνω Κάστρο: Βρίσκεται ανάμεσα στην Ποταμιά και τα χωριά Τσικαλαριό και Χείμαρρο και κτίστηκε τον 14ο αιώνα. Μέσα στο κάστρο και γύρω από αυτό υπάρχουν πολλοί καμαροσκεπείς ναοί, οι περισσότεροι των οποίων είναι σε ερειπιώδη κατάσταση. Σε ερειπιώδη κατάσταση είναι τα τείχη και τα υπόλοιπα κτίσματα.

Ναός Αγίου Μάμαντα ή θεοσκέπαστη: Βρίσκεται κοντά στο Κάτω Σαγκρί. Πρόκειται για σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό με τρούλο, με αξιόλογα γλυπτά στο εσωτερικό του. Χρονολογείται στο β’ μισό του 10ου αιώνα. Εγχάρακτη επιγραφή τον συνδέει με τον επίσκοπο Λέοντα. Οι τοιχογραφίες έχουν σχεδόν εξ’ ολοκλήρου καταστραφεί. Το μνημείο χρήζει άμεσης συντήρησης και αποκατάστασης.

Μονή Γέννησης (Καλορίτισσα): Στην πλαγιά του βουνού προφήτης Ηλίας σώζονται σε ερειπιώδη κατάσταση ο τοιχογραφημένος ναός, τα παρεκκλήσια, τα κελλιά και οι κινστέρνες ενός βυζαντινού μοναστηριού. Είναι θέμα χρόνου η ολική κατάρρευσή του.

Πύργος Αγιάς: Στην Αγιά, στα βόρεια του νησιού βρίσκεται ένας από τους μεσαιωνικούς πύργους της Νάξου. Η πυρκαγιά που ξέσπασε πριν από χρόνια στο ιδιόκτητο κτίσμα άφησε να στέκουν μόνο οι τέσσερις τοίχοι. Δεν προβλέπεται καμία επέμβαση προστασίας του μνημείου.

Εναέριος σιδηρόδρομος: Ο «εναέριος» όπως λέγεται, μετέφερε το σμυρίγλι (ορυκτό που χρησίμευε για τη λείανση μετάλλων και ως αντιολισθητικό υλικό για δρόμους και δάπεδα) από τα ορυχεία μέσα στα βουνά μέχρι τη σκάλα φόρτωσης στο λιμάνι της Μουτσούνας. Κατασκευάστηκε την περίοδο 1926-1929 και αποτελείται από πυλώνες, βαγονέτα (πολλά από τα οποία έχουν καταστραφεί), μηχανοστάσια, αποθήκες, εγκαταστάσεις φόρτωσης. Αναμένει την ένταξή του σε ένα πρόγραμμα αποκατάστασης και ανάδειξης.
Α.Μ.
Πηγή: Ελευθεροτυπία, Ν.Κοντράρου-Ρασσιά

Πανηγύρια της Νάξου

Αγίας Ειρήνης στον Κυνίδαρο (5 Μαΐου), Αγίου Θαλαλαίου στον Άγιο Θαλάλαιο (20 Μαΐου), Παναγίας Αργοκοιλιώτισσας στον Κόρωνο (Παρασκευή του Πάσχα), Αγίων Αποστόλων στις Μέλανες (30 Ιουνίου), Αγίας Κυριακής στην Ποταμιά (7 Ιουλίου), Αγίου Προκοπίου στον Άγιο Προκόπη (8 Ιουλίου), Αγίου Νικόδημου στη Χώρα και στο Γλινάδο (14 Ιουλίου), Αγίας Μαρίνας στα Αγγίδια και στην Κόρωνο (17 Ιουλίου), Αγίας 'Αννας στην Άγια Άννα (25 Ιουλίου), Αγίας Παρασκευής στον Κυνίδαρο (26 Ιουλίου), Αγίου Παντελεήμονα στο Αγερσανί (27 Ιουλίου), Σωτήρος στο Γλινάδο, στον Δαμαριώνα και στο Κουρουνοχώρι (6 Αυγούστου), Παναγίας σε όλο το νησί και ιδιαίτερα στο Φιλότι (15 Αυγούστου), Εννιάμερα της Παναγίας στους Τρίποδες (23 Αυγούστου), Αγίου Ιωάννη στην Απείρανθο, στον Απόλλωνα και στο Αγερσανί (29 Αυγούστου), Θεοσκέπαστης στην Κωμιακά και στην Ποταμιά (8 Σεπτεμβρίου), Παναγίας Δροσιανής στη Μονή (8 Σεπτεμβρίου), Τιμίου Σταυρού στους Τρίποδες και στη Μονή (14 Σεπτεμβρίου), Αγίου Αρτεμίου στον Κυνίδαρο (20 Οκτωβρίου), Αγίου Νικολάου στον Κυνίδαρο (6 Δεκεμβρίου)

Πύργος του Μπαρδάνη

Ο Πύργος του Μπαρδάνη με χαρακτηριστικό ενετικό οικόσημο που απεικονίζει λέοντες, βρίσκεται στην Απείρανθο. Από τους λίγους πύργους που έχουν κτιστεί σε μέρος με υψηλό υψόμετρο (όπως και ο πύργος Ζευγώλη). Είναι γνωστός και με την ονομασία των πρώτων ιδιοκτητών Σφόρτσα - Κάστρι που αποτέλεσαν τις πιο σημαντικές οικογένειες του νησιού, με αξιοσημείωτο φέουδο τους την Απείρανθο κατά το 17ο αιώνα. Περιήλθε στην οικογένεια των σημερινών ιδιοκτητών του (όπως και ο πύργος Ζευγώλη), αμέσως μετά την επανάσταση του 1821 και την απελευθέρωση της Απειράνθου από την φεουδαρχία.

Πύργος του Ζευγώλη

Στο κέντρο του χωριού Απείρανθος , υψώνεται ο Βενετσιάνικος, πετρόχτι­στος, διώροφος πύργος του Ζευγώλη, ο οποίος έχει ανακαινιστεί και κατοικείται. Κτισμένος πάνω σε βράχο στην είσοδο του χωριού αποτελεί ένα εντυπωσιακό κτίσμα. Κατασκευάστηκε τον 17ο αιώνα με αρχικούς ιδιοκτήτες τους Castri και μετέπειτα τους Sommaripa. Περιήλθε στην οικογένεια των σημερινών ιδιοκτητών του, αμέσως μετά την επανάσταση του 1821. Παράλληλα, μαζί με τον πύργο του Μπαρότση στο Φιλότι, υπήρξε κατοικία των φεουδαρχών της εποχής. Πε­ρήφανος µάρτυρας ιστορίας, µε αιγαιοπελαγίτικες καµάρες, πολλά ανοίγµατα και εξώστες, αξίζει να ανεβεί επισκέπτης ως εκεί και να θαυµάσει τη θέα του Πέρα Χωριού.

HELLAS ISLAND NAXOS.
Ανέβηκε από christosvazaios. - Βρείτε εξωτικά μέρη μέσω βίντεο.

Πύργος - Μονή Φανερωμένης

Βρίσκεται στο δρόμο Χώρας-Εγγαρών-Απόλλωνα περίπου 20λεπτά με το αυτοκίνητο. Κτίσμα των τελών του 16ου αιώνα με φορητές εικόνες και παλαιότερα με πλούσια βιβλιοθήκη. Σύμφωνα με αναφορές των ντόπιων, κάποτε οι μοναχοί αντιστάθηκαν στους πειρατές με όπλο τους τις κυψέλες των μελισσών που εκσφενδόνιζαν εναντίον τους.Σήμερα η εκκλησία λειτουργεί με ιερέα που την επισκέπτεται.

Αρχιτεκτονική Χώρας - παραδοσιακή αρχιτεκτονική

To Κάστρο της Χώρας αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα οχυρωμένου μεσαιωνικού οικισμού των
Κυκλάδων. Οι πύργοι και ο σχηματισμός της περιμέτρου του τείχους από τους συνεχόμενους εξωτερικούς τοίχους των
οικιών θεωρούνται τα κύρια διακριτικά του και συγκρότησαν τον ασφαλή πυρήνα της ακρόπολης, εντός της οποίας έζησε η
καθολική κυρίως κοινότητα της Νάξου. Εκτός του Κάστρου βρίσκεται η υπόλοιπη πόλη (Μπούργκο), η οποία αποτελούνταν
από τις γειτονιές των χριστιανών, των Εβραίων και των Αρμένιων εμπόρων, καθώς και των Κρητών μεταναστών (συνοικία
Νιο Χωριό). Στο τμήμα αυτό της πόλης, όπως και στο Κάστρο, δημιουργείται οχυρωματικό τείχος από τους εξωτερικούς
τοίχους των οικιών κάθε συνοικίας.
Το τελευταίο τμήμα της μεσαιωνικής χώρας ήταν η Αγορά, ο κατ' εξοχήν δημόσιος χώρος όπου διεξάγονταν οι εμπορικές
και οικονομικές συναλλαγές και λάμβαναν χώρα οι κοινωνικές συναναστροφές. Κεντρικό ρόλο σε αυτήν έπαιζε η κεντρική
στενόμακρη εμπορική οδός.
Οι τύποι οικιών που συναντούμε τόσο στη Χώρα όσο και στους οικισμούς και στα χωριά της ορεινής υπαίθρου είναι τα
λαϊκά και τα αρχοντικά. Τα λαϊκά στενομέτωπα ή ευρυμέτωπα σπίτια διαθέτουν ευρύ δωμάτιο με κουζίνα και καθιστικό και
μικρούς χώρους για υπνοδωμάτια. Η χρήση των αψίδων (βόλτοι) βοηθά στην υποδιαίρεση των επιμέρους τμημάτων της
κατοικίας και στην αύξηση του ωφέλιμου χώρου για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών.
Στη Χώρα τα λαϊκά σπίτια είναι διώροφα με το κατώι να προορίζεται για χώρο αποθήκευσης, υγιεινής και για κουζίνα, ενώ
το ανώι για τόπο συνάθροισης και για να στεγάσει τα υπνοδωμάτια. Στο ανώι οδηγεί εξωτερική σκάλα, ενώ το κατώι είναι
προσιτό κατευθείαν από το δρόμο. Όσον αφορά τα αρχοντικά, το σημαντικότερο στοιχείο τους είναι το μεγάλο κεντρικό
ψηλό και ευρύ δωμάτιο - χώρος συνάθροισης, και τα περιφερειακά υπνοδωμάτια ή χώροι καθημερινής χρήσης. Το
κατώτερο τμήμα τους συνήθως είχε οχυρωματικό χαρακτήρα.
Οι πλακόστρωτοι, στενόμακροι δρόμοι και οι ανοιχτές ή προστατευμένες αυλές των σπιτιών αποτελούν τους βασικούς
δημόσιους χώρους, οι οποίοι με τη βοήθεια των επίπεδων ή αψιδωτών στεγαστών και των κοινών κλιμάκων που διατρέχουν
τα σπίτια φέρνουν σε επικοινωνία τους κατοίκους, κάνοντας δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα στο δημόσιο και τον ιδιωτικό
χώρο.

πηγή: IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Μεταβυζαντινά μνημεία

Στην περίοδο της Φραγκοκρατίας ανήκει και το Κάστρο της Χώρας, που έχτισε ο Μάρκος Σανούδος στην κορυφή του λόφου της πόλης και σήμερα περιλαμβάνει έναν από τους δώδεκα παλιούς οχυρωματικούς πύργους, τον Πύργο των Κρίσπι (σήμερα Πύργος Γλέζου), όπου θα στεγαστεί το Βυζαντινό Μουσείο, τις παλιές πύλες του Κάστρου, την Τρανή Πόρτα και
την Παραπόρτα, καθώς και την πρώην Εμπορική Σχολή των Ιησουιτών, όπου φοίτησε ο Ν. Καζαντζάκης και σήμερα στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάξου με ευρήματα από όλες τις γνωστές προϊστορικές και ιστορικές θέσεις του νησιού. Το συγκρότημα της ακρόπολης περιλαμβάνει ακόμη το δαιδαλώδες κτηριακό συγκρότημα της Σχολής και Μονής
των Ουρσουλίνων, την Καθολική Αρχιεπισκοπή και Μητρόπολη, τη Μονή Φραγκισκανών και τον Πύργο του Σανούδου, όπου πιθανώς κατοικούσε ο ομώνυμος δούκας του Αιγαίου. Την εικόνα των βενετικών κτισμάτων ολοκληρώνει το ερειπωμένο ανάκτορο του τάγματος των Ιησουιτών (17ος αιώνας) στα όρια του χωριού Μέλανες.

πηγή: IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Βυζαντινά μνημεία

Αξιόλογα είναι τα βυζαντινά μνημεία του νησιού, που υποδηλώνουν την πιθανότατα σημαίνουσα θέση της Νάξου στο χώρο του Αιγαίου κατά τους Βυζαντινούς χρόνους. Η Παναγία Δροσιανή στο χωριό Μονή, στο κέντρο του νησιού, και η Παναγία η
Πρωτόθρονη στο Χαλκί διασώζουν κάτω από μεταγενέστερα στρώματα τοιχογραφίες του 6ου-7ου αιώνα, πολύ ενδιαφέροντα δείγματα παλαιοχριστιανικής τέχνης. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι και το σύνολο των ναών (Παναγία η Πρωτόθρονη, Άγιος Αρτέμιος, Αγία Κυριακή, Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος στ’ Αδησαρού) με τοιχογραφίες ανεικονικού
διάκοσμου, με γεωμετρικά κυρίως μοτίβα, από την εποχή της Εικονομαχίας (724-843), μοναδικό στην Ελλάδα για τον αριθμό των εκκλησιών που περιλαμβάνει, και ταυτόχρονα ένα από τα λίγα σωζόμενα σύνολα στο χώρο της Ανατολής. Μεγάλος είναι και ο αριθμός των μνημείων (Πρωτόθρονη, Άγιος Γεώργιος Διασορίτης, Άγιος Νικόλαος Σαγκρίου), που
χρονολογούνται στους Μέσους και Ύστερους Βυζαντινούς χρόνους (10ος-14ος αιώνας) και σώζουν ενδιαφέροντα εικονογραφικά προγράμματα, επιβεβαιώνοντας τη συμμετοχή του νησιού στα δρώμενα της εποχής. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στο οχυρωμένο μοναστήρι της Υψηλοτέρας στις Εγγαρές, που θεωρείται το πιο καλά προστατευμένο και
οχυρωμένο σημείο του νησιού. Όλοι οι παραπάνω ναοί βρίσκονται σε ιδιαίτερα απομακρυσμένες θέσεις από το κέντρο του νησιού, όπου από τη Μεσοβυζαντινή ακόμη περίοδο στο Κάστρο τ’ Απαλίρου και στο Επάνω Κάστρο είχε μεταφερθεί η πρωτεύουσά του για λόγους προστασίας από τις επιδρομές των Αράβων και των πειρατών.

πηγή: IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Αρχαϊκά ιερά Νάξου

Το εν εξελίξει πρόγραμμα έρευνας, μελέτης, μερικής αναστήλωσης, προστασίας και ανάδειξης των αρχαιολογικών χώρων των Υρίων και του Σαγκρίου στη Νάξο αποτελεί μία πρωτοπόρα προσπάθεια για τις Κυκλάδες, καθώς παρά τους πολλούς και σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους, δεν είχε δοθεί μέχρι σήμερα η αντίστοιχη προσοχή στον τρόπο διαχείρισης και
αξιοποίησής τους. Η περίπτωση των αρχαϊκών ιερών της Νάξου μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως παράδειγμα ορθής και επιστημονικά άρτιας οργάνωσης αρχαιολογικού χώρου, με βασικό στόχο την ανάδειξη της συμβολής της Νάξου στη διαμόρφωση της πρώιμης μνημειακής αρχιτεκτονικής στον ελλαδικό χώρο. Το ιερό των Υρίων, στη θέση Λειβάδι, θεωρείται το επίσημο ιερό του αστικού κέντρου του νησιού κατά την Αρχαϊκή
περίοδο. Η λατρεία ανάγεται στα Μυκηναϊκά χρόνια (1300 π.Χ.) και η ασφαλής τεκμηρίωση της συνέχειάς της στην ιστορική περίοδο μετατρέπει το χώρο σε ένα διαχρονικό λατρευτικό κέντρο του Διονύσου στην Αρχαιότητα και του Αγ. Γεωργίου στη συνέχεια. Η άσκηση της λατρείας σε ναϊκό οικοδόμημα, η οποία αντικαθιστά την προγενέστερη υπαίθρια, παρακολουθείται σε τέσσερις φάσεις: α) 800 π.Χ.: μονόχωρος ναός από ξυλοπλινθοδομή, β) 730 π.Χ.: επιμήκης τετράκλιτη αίθουσα, γ) πρώιμος 7ος αι. π.Χ.: τρίκλιτος ναός με ξύλινη πρόστυλη πρόσταση, που αποτελεί πρώιμο παράδειγμα μνημειακής ναϊκής πρόσοψης και δ) 580-570 π.Χ.: κατασκευάζεται ο πρωιμότερος λίθινος πρόστυλος ιωνικός ναός στον ελλαδικό χώρο. Παράλληλα, ο εντοπισμός τετράπλευρου στωικού οικοδομήματος, που περιέβαλλε το ναό, ταυτίζεται με τελετουργικό εστιατόριο και παρέχει σημαντικά στοιχεία για την ιστορία της τελετουργικής εστίασης των ιερών. Το αγροτικό θρησκευτικό κέντρο του Γύρουλα στο Σαγκρί αποτελείται από μια υπόστυλη αίθουσα για συγκέντρωση μυστηριακών τελετών, από ένα τελεστήριο, το οποίο εντάσσεται στο ευρύ οικοδομικό πρόγραμμα που διεξήγαγε ο τύραννος Λύγδαμις και είναι σύγχρονο με τον αρχαϊκό ναό του Απόλλωνα στο νησάκι του λιμανιού της Νάξου, από τον οποίο σώζεται αναστηλωμένη η είσοδος του σηκού, η γνωστή «Πορτάρα» (530 π.Χ.). Ο ολομάρμαρος, καλά διατηρημένος, δίκλιτος ιωνικός ναός με τις οπτικές εκλεπτύνσεις αποτελεί τον πρόδρομο της κλασικής αττικής αρχιτεκτονικής, η οποία έναν αιώνα μετά δημιούργησε τον Παρθενώνα. Η μετατροπή του ναού σε τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική σηματοδοτεί την αποδοχή του χώρου ως διαχρονικού λατρευτικού κέντρου.

πηγή: IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία

Η Χώρα ήταν η πρωτεύουσα της Νάξου κατά τα προϊστορικά και τα ιστορικά χρόνια. Σημαντικά ίχνη της μυκηναϊκής και ιστορικής πόλης της Γρόττας, στα βόρεια της Χώρας, εκτίθενται σήμερα στο πλαίσιο του Επιτόπιου Αρχαιολογικού Μουσείου στην πλατεία Μητροπόλεως. Πρόκειται για το πρώτο αυτού του τύπου μουσείο στην Ελλάδα και λειτουργεί από το 1999. Ο επισκέπτης μπορεί μέσω κατανοητών οπτικών μέσων να περιηγηθεί στο χώρο και να επισκεφθεί τα αρχαία λείψανα στο σημείο όπου αυτά βρέθηκαν και πρωτοανασκάφηκαν. Τα σημαντικότερα κατάλοιπα περιλαμβάνουν τμήμα του
μυκηναϊκού τείχους της Γρόττας και εργαστήριο κεραμικής της ίδιας περιόδου, καθώς και το χωμάτινο τύμβο της Γεωμετρικής περιόδου, που απέδιδε ηρωική λατρεία στις ταφές των προηγούμενων κατοίκων. Επίσης, οι οργανωμένοι χώροι των αρχαϊκών ιερών στα Ύρια, το Σαγκρί και τη νησίδα Παλάτια της Χώρας (Πορτάρα), καθώς και οι ημιτελείς μνημειακοί Κούροι, που βρίσκονται αμετακίνητοι στο σημείο όπου λαξεύτηκαν, δύο στις Μέλανες,
ορεινό χωριό ανατολικά της Χώρας, και ένας που ταυτίζεται με το Διόνυσο στο χωριό Απόλλωνας, στο βορειοανατολικό άκρο του νησιού, δίνουν εύγλωττη εικόνα της έντονης πολιτιστικής δραστηριότητας του νησιού κατά την Αρχαϊκή περίοδο. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στον κυκλικό πολυώροφο Πύργο του Χειμάρρου, στις νοτιοανατολικές υπώρειες του όρους Ζα, ο οποίος ανήκει στην Ελληνιστική περίοδο και πρέπει να σχετίζεται με τον έλεγχο των ορυχείων σμύριδας, που βρίσκονται λίγο βορειότερα, ή να αποτελεί οχυρωμένη αγρέπαυλη. Παρόμοιοι πύργοι της Ελληνιστικής (Πύργος Πλάκας)
και της Μεσαιωνικής περιόδου έχουν εντοπιστεί σε όλη τη Νάξο (Πύργος Μαυρογένη, Οσκελού, Αγιάς, Υψηλής, Μπαζαίου, Μπαρότση στο Φιλότι, Ντελαρόκα στις Μέλανες). Οι ελληνιστικοί πύργοι προστάτευαν θέσεις με στρατιωτικό ή οικονομικό χαρακτήρα στην ύπαιθρο, ή λειτουργούσαν ως φρυκτωρίες, ενώ σύμφωνα με μια άλλη άποψη χρησίμευαν ως
αγροικία ή μέρος αγροικίας. Οι μεσαιωνικοί πύργοι από την άλλη εντάσσονται στη φεουδαρχική οργάνωση της υπαίθρου του νησιού, ενώ η οχυρή θέση τους προστάτευε τους ιδιοκτήτες από τις πειρατικές επιδρομές.

πηγή: IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Από τη Βυζαντινή περίοδο ως τη Νεότερη εποχή

Για τα Βυζαντινά χρόνια δε διαθέτουμε επαρκείς πληροφορίες σχετικά με την εξέλιξη της Νάξου. Ωστόσο, τα σημαντικά λείψανα βυζαντινής αρχιτεκτονικής και ζωγραφικής (6ος-14ος αι. μ.Χ.) καταδεικνύουν ότι το νησί, και αυτή την περίοδο, είχε κεντρική σημασία στις Κυκλάδες. Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους (1204), η Νάξος
έγινε η έδρα του Δουκάτου του Αιγαίου με ηγεμόνα το Μάρκο Σανούδο. Το γεγονός αυτό οδήγησε στην πρόοδο και στην ανάπτυξη της Νάξου, καθώς το νησί αποτέλεσε κέντρο των εμπορικών και οικονομικών δραστηριοτήτων των Δυτικών ηγεμόνων. Στο νησί συνέρρευσε πλήθος Δυτικών, με αποτέλεσμα τον εκκαθολικισμό μέρους του πληθυσμού και τη
συμβίωση δύο χριστιανικών κοινοτήτων στο νησί (ορθοδόξων και καθολικών) για πολλούς αιώνες ως και σήμερα. Το 1537 ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, επικεφαλής του οθωμανικού στόλου, κατέλαβε τη Νάξο, μαζί με άλλα νησιά των Κυκλάδων, και κατέστησε το νησί φόρου υποτελές στο σουλτάνο. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1566, ο σουλτάνος Σελίμ Β΄
παραχώρησε τη διοίκηση του παλιαού Δουκάτου του Αιγαίου στον Εβραίο διπλωμάτη Ιωσήφ Νάζι και το 1580 ο σουλτάνος Μουράτ Γ΄ παραχώρησε στα νησιά Νάξο, Σαντορίνη, Άνδρο, Μήλο, Πάρο, Σύρο και Σίφνο προνομιακό ορισμό (αχτναμέ). Σύμφωνα με αυτόν, τα νησιά εξασφάλισαν πλήρη ελευθερία σε θέματα λατρείας, μειώθηκαν οι φόροι, ενώ απαγορεύτηκαν η εγκατάσταση γενιτσάρων και το παιδομάζωμα. Οι ορισμοί που παραχωρήθηκαν στο νησί κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας ευνόησαν την ανάπτυξη των κοινοτικών αυτοδιοικητικών θεσμών. Στην Επανάσταση του 1821, παρά την αρνητική ή επαμφοτερίζουσα στάση των ανώτερων κοινωνικών ομάδων, οι νησιώτες
ξεσηκώθηκαν και κάποιοι από αυτούς έλαβαν ενεργό μέρος στις επιχειρήσεις κατά των Οθωμανών με δύο πλοία και δύο σώματα ενόπλων. Το νησί φιλοξένησε και πολλούς πρόσφυγες από περιοχές που είχαν πληγεί από τους Οθωμανούς. Μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, η Νάξος, όπως και οι υπόλοιπες Κυκλάδες, εντάσσεται στην ελληνική επικράτεια. Το 1941 η Νάξος αρχικά εντάχθηκε στην ιταλική διοίκηση, στα πλαίσια της κατοχής των ελληνικών εδαφών από τις Δυνάμεις του Άξονα. Μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας το 1943 το νησί εντάχθηκε στη γερμανική διοίκηση ως την απελευθέρωσή του το 1944.

πηγή: IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Προϊστορία και Αρχαία χρόνια

Σύμφωνα με την παράδοση, η Νάξος είναι το νησί όπου ο Θησέας, επιστρέφοντας από την Κρήτη, σταμάτησε για ανεφοδιασμό και εγκατέλειψε την Αριάδνη, την κόρη του Μίνωα. Εκεί την ερωτεύτηκε ο Διόνυσος και μέσω του όρους Δρίον (Ζας) την ανέβασε στον Όλυμπο και την έκανε αθάνατη. Τα πρώτα ίχνη κατοίκησης της Νάξου έχουν εντοπιστεί στο Σπήλαιο του Ζα και ανάγονται στη Νεότερη Νεολιθική εποχή (4η χιλιετία), ενώ η χρήση του σπηλαίου συνεχίζεται απρόσκοπτα ως και τα ύστερα ιστορικά χρόνια. Κατά την Πρωτοκυκλαδική
περίοδο (3η χιλιετία) η Νάξος αναδεικνύεται σε ένα από τα κέντρα του κυκλαδικού πολιτισμού, με αποτέλεσμα η πρώτη φάση εξέλιξής του, η Πρωτοκυκλαδική Ι, να οριστεί ως φάση Γρόττα-Πηλός από τα σημαντικά ευρήματα της πόλης της Γρόττας, στο βόρειο όριο της σημερινής Χώρας. Η κεντρική θέση της Νάξου στις θαλάσσιες επικοινωνίες, αλλά και το μάρμαρο και η σμύριδα αποτελούν τους βασικούς παράγοντες της πολιτιστικής και οικονομικής ανάπτυξής της την περίοδο αυτή, η οποία εκφράζεται κυρίως από τα λίθινα
ειδώλια και την εξέλιξη της λιθοτεχνίας γενικότερα. Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο (1600-1100 π.Χ.), μέσω της πόλης της Γρόττας και των νεκροταφείων της στο Καμίνι και τα
Απλώματα, η Νάξος διατηρεί το σημαίνοντα ρόλο της στην εξάπλωση του μυκηναϊκού πολιτισμού στις Κυκλάδες. Η Αρχαϊκή περίοδος αναδεικνύει τη Νάξο σε ένα από τα πιο φημισμένα και ακμαία κέντρα του Αιγαίου, όπως φαίνεται από τα πολλά αρχαϊκά ιερά (Σαγκρί, Γύρουλας, Πορτάρα, Ύρια) και την ανάπτυξη της γλυπτικής (μνημειακοί Κούροι, Σφίγγα των Ναξίων στους Δελφούς, Οικία των Ναξίων στη Δήλο). Κατά την εποχή αυτή στο νησί κυριαρχούσαν οι αριστοκράτες και από ό,τι φαίνεται η Νάξος βρισκόταν σε περίοδο μεγάλης οικονομικής ισχύος. Πολύ νωρίς, ήδη το 735 π.Χ., οι νησιώτες ίδρυσαν μαζί με τους Χαλκιδείς την πρώτη ελληνική αποικία στη Σικελία, τη Νάξο. Κατά το β΄ μισό του 6ου αι. π.Χ., ο Λύγδαμις με τη βοήθεια του Αθηναίου Πεισιστράτου πήρε την εξουσία και διοικούσε ως τύραννος. Την ίδια περίοδο η Νάξος επέκτεινε την κυριαρχία της στην Πάρο και την Άνδρο. Γύρω στο 510 π.Χ. η τυραννίδα καταλύθηκε και ομάδα αριστοκρατών εξορίστηκε. Είναι οι ίδιοι που το 501 π.Χ., με τη βοήθεια του τυράννου της Μιλήτου Αρισταγόρα και την υποστήριξη αρχικά των Περσών, επιτέθηκαν χωρίς αποτέλεσμα στο νησί. Το 490
π.Χ. η Νάξος καταστράφηκε από τους Πέρσες, αλλά στη ναυμαχία της Σαλαμίνας και στη μάχη των Πλαταιών συνέβαλε στη νίκη των Ελλήνων. Το 478/477 π.Χ. συμμετείχε στην Α΄ Αθηναϊκή Συμμαχία, την οποία εγκατέλειψε πολύ νωρίς, για να υποταχθεί στη συνέχεια (466 π.Χ.) στην Αθήνα, στην οποία ήταν πλέον υποτελής. Το 376 π.Χ. έγινε υποχρεωτικά μέλος για
μικρό διάστημα και στη Β΄ Αθηναϊκή Συμμαχία. Στα Ελληνιστικά χρόνια, η Νάξος αποτέλεσε μέλος του Κοινού των Νησιωτών (2ος αι. π.Χ.), ενώ το 41 π.Χ. περιλήφθηκε στη ρωμαϊκή επαρχία των Νησιών του Αιγαίου (provincia insularum), με έδρα τη Ρόδο.

πηγή: IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το μοναστήρι και ο πύργος της Αγιάς

Η μονή της Αγιάς βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Νάξου και είναι κτισμένη σε υψόμετρο 220 μέτρων. Στο προαύλιό της υπάρχει πηγή που περιβάλλεται από πελώρια πλατάνια. Περίπου 150 μέτρα πάνω από την Μονή υψώνεται ο πύργος της Αγιάς. Βρίσκεται σε στρατηγικό σημείο και άνηκε στην οικογένεια των Κόκκων, άλλης μιας ισχυρής οικογένειας ορθοδόξων της ματαμεσαιωνικής Νάξου. Χρονολογείται κατά τον 17ο αιώνα, ενώ το 1992 έπαθε σημαντικές ζημιές από πυρκαγιά. Ο Πύργος είναι ορατός από τον παραλιακό δρόμο που συνδέει την Χώρα με τον Απόλλωνα (περίπου 6 χλμ. πριν τον Απόλλωνα).